Invernía
Xa comeza a branquexar a xeada nos agros; xa os lobos da serra baixan esfameados ó val, degorantes de facer presa no gando mal arrecadado; xa o corisco tolle, e polas mañanciñas e polas noites fai un frío que rabea.
O sol non pode coas brétemas, i os probres, que traballan na precura dos eidos, senten estranías pola súa ausencia.
Nos lares das aldeas os que teñen para manter o lume acóchanse fuxindo da invernía, e sentados nos escanos contan os vellos contos, as vellas coidan dos potes que ferven a cachón, i os neniños que dormen soñan cos anxos do ceo a carón daquel limbeiro de luz con semellanza de purgatorio. Nos lares dos probes alampan as foupas i as carrachas que axiña se consomen, e logo que a quentura lles falta aos coitadiños, vanse deitar no leito cobríndose cunha manta feita de farrapos.
Nestas noites de inverno, alá polas altas horas, namentres que dorme todo, namentres que a calor se agarima no máis íntimo das chouzas, doume a cavilar nos esmorecementos e nas tristuras, nas angurias e nas congoxas, nos acoramentos e nas miserias que pola calada sofren os meus compañeiros de monteira, que á forza de traballar non conquiren unha vida medianeira.
Fálase moito da rexeneración gallega, dos adiantos do século, das axudas a que teñen dereito os labradores; en ardentes cantos laudan as súas virtudes os poetas, i en notas de fogo inspiradas polos xenios dos nosos deuses penates, i empuxados polas mans das nosas fadas ventureiras, espállanse polos ventos himnos en honra da agricultura; pero como se fose música celestial, os ecos daquelas sonatas pérdense, i os que, co sacho na man, traballan e traballan ata morreren, os que loitan en segredo con tódolos contratempos da vida, os que ven os seus fillos espidos e cuasque agoniando por non ter para asistilos como deberan, os que levan no corazón as fondas angustias do xeral esquecemento e da ingratitude da sociedade, os que non encontran agarimo en ningures, os que para ser ouvidos en xustiza teñen que soltar os cartiños, aqueles ignorados mártires do traballo que non logran ver recompensado-los seus esforzos, eses que non son nada e sono todo, eses para os que nunca chega o día de sosegar e para os que non brilla o sol da redención social, eses que son lembrados homes libres sen que venten nin os lóstregos da liberdade, eses... que camiñan ateridos por este desterro, sen agasallos, sen nome, sen groria, sen esperanza e sen levar por diante máis que un porvir escuro, sempre senten frío no corpo e frío o espírito.
¡Ah! ¡Canta neve, cantas xeadas ven os ollos do filósofo nesta invernía social, que acó por Galicia deixa os agros a ermo i ós labradores en coiros, condenados a viviren no raso, tremando e sen sentiren a calor das decantadas reformas que o progreso procura para os nados no século dezanove!
Falo cos que me entendan: non me doe que se acheguen as nevadas do inverno nin que haxa lume polas noites na lareira dos probes; sinto desconsolos porque na eterna invernía que os gallegos pasamos, as brétemas da ignorancia nubran o sol da intelixencia, e porque con sede e fame de xustiza camiñemos azoutados polos ventos do caciquismo polo sendeiro máis perigoso que poideramos coller na camiñata do mundo.
Para nós a riseira primavera coroada de frores nin o abondoso verán acogulado de froitos chegan.
Andamos sempre ateridos.
Catecismo do labrego, Valentín Lamas Carvajal, 1889
Ningún comentario:
Publicar un comentario